Half Man Half Biscuit

Bij veel Britse bands leg ik meteen de associatie met voetbal. The Housemartins, The Specials, The Clash en The Cockney Rejects bijvoorbeeld, maar er zijn er nog veel meer. Helaas zijn er maar weinig die voetbal in hun songteksten verwerken. The Proclaimers doen het graag, maar de koningen op dat gebied zijn natuurlijk de mannen van Half Man Half Biscuit. Binnenkort komt mijn reisverslag van mijn trip naar Tranmere online, de club waar de mannen helemaal leip van zijn, een uitstekende aanleiding dus om eens wat over deze briljante band te schrijven.

De bandleden komen uit Birkenhead en dat was in de jaren zeventig was geen prettige plek om te wonen. De werkloosheid was hoog en er was geen fuck te doen. Veel jeugd zocht z’n vertier dan ook in drank en drugs of bij Tranmere Rovers, door lid te worden van hun hooliganfirm de “Tranmere Stanley Boys”. Auteur Kevin Sampson was lid van deze firm en schreef in 1998 het boek “Awaydays” over zijn jeugd in Birkenhead. Het is geen hooliganboek, maar schetst een uitstekend beeld over de uitzichtloosheid van de jeugd in Birkenhead in die tijd. Het boek is in 2009 verfilmd, maar daar ben ik wat minder over te spreken.

In deze troosteloze omstandigheden groeiden Neil Crossley en Nigel Blackwell op. Crossley hield zich vooral bezig met zijn punkband Venom, terwijl Blackwell zich vermaakte met voetbal, het jatten van auto’s en het schrijven voor het voetbalfanzine “Left For Wakeley Gage”. Blackwell verveelde zich en besloot op een avond naar een optreden van Venom te gaan. De twee ontmoeten elkaar na afloop en het klikte meteen. Na flink wat drankgelag besloten ze samen een band te beginnen. Een naam was snel verzonnen: Half Man Half Biscuit. Beide mannen keken wat rond in hun omgeving en snel waren er andere bandleden gevonden.

De eerste single was “The Trumpton Riots”, maar voor ons voetbalfans was de B-kant veel interessanter: “All I Want For Christmas Is A Dukla Prague Away Kit”. Dat laatste lied is uitgegroeid tot een echte klassieker, doordat het zo herkenbaar was voor veel jongeren uit die tijd. Waar tegenwoordig iedereen een game console heeft, had vroeger zowat iedere jongen in Engeland Scalextric (een racebaan die ik zelf ook ooit heb gehad) en Subbuteo (een voetbalspel dat zo cult is, dat het de cultstatus eigenlijk al voorbij is). De hoofdpersoon in het lied is een loser en wordt gedist door een verwend jongetje wiens oom een sportzaak heeft en via een Subbuteo-set krijgt met het uitshirt van Dukla Praag. Uiteindelijk loopt het niet zo goed af met de loser, maar wel met het verwende nest. Een a-typisch einde, maar oh zo kenmerkend voor HMHB.

Half Man Half Biscuit brak door na die eerste single en zijn vandaag de dag nog altijd een populaire band in Engeland. Helaas zijn ze in Nederland wat minder bekend, maar mochten ze ooit de plas oversteken, dan is het zeker een aanrader om eens een concert van de mannen te bezoeken. Sinds die eerste single hebben ze flink wat geschreven en vaak was er een link met voetbal. Ook Nederland wordt daarbij niet vergeten. Het lied “Joy in Leeuwarden”, over het EK korfbal is natuurlijk het meest duidelijke voorbeeld. Ook wordt Wim van Hanegem genoemd in het lied “Girlfriend’s Finished With Him” en is Romeo Zondervan een van de voetballers die bezongen wordt bij de letter “Z” in het lied “The Referee’s Alphabet”, wat sowieso een geniaal nummer is.

Waar normaal het alfabet op bruiloften een taaie kluif is, als je ooms en tantes dat voordragen, baal je hier juist dat het alfabet maar uit 26 letters bestaat. Mijn favoriete letter is de G en de daarbij behorende zin: “The G is for the gnarled face of someone who’s on £90,000 a week and reckoned he should have had a throw in.” Maar ook de B: “B is for babies, which a lot of managers cry like after a decision has not gone their way”, de K: “K is for the kissing of the badge. How ridiculous that looks 6 months later when they’re at another club.” en de I: “I is for innocence, pleaded by many a doe-eyed defender after they’ve just scythed down that tricky winger” zijn juweeltjes.

Het mooie aan HMHB is dat ze een ode brengen aan het obscure en minder voor de hand liggende. Zo vraagt Blackwell zich in het lied “Rod Hull is Alive, Why?” af of The Watney Cup (mijn favoriete voetbaltoernooi, lees er hier alles over) ooit terug zal komen. Ook cultvoetballers worden niet vergeten, zoals Bobby Svarc. De spits van Colchester weigerde ooit een nieuw contract te tekenen en Blackwell maakte daar meteen een lied over met zowat dezelfde tekst als “A Day in the Life” van The Beatles, alleen die van HMHB ging als volgt: “I read the news today, oh boy, Svarc rejects new Layer terms”. Over het lied “I was a teenage armchair Honved fan” hoef ik eigenlijk niets te zeggen, want alleen de titel is al geniaal.

De mannen zingen niet alleen over voetbal natuurlijk, maar over de Britse maatschappij als geheel. Toch komen ze vaak weer bij voetbal uit. Zo bezingen ze in het lied “Uffington Wassail” de re-enacting groepen, die vaak oorlogen naspelen. Zo heb je de Sealed Knot Society, die in weekenden de Engelse burgeroorlog laten herbeleven. HMHB vraagt aan ze of ze misschien niet een van de grootste veldslagen ooit in een Engelse stadion kunnen naspelen: de Kenilworth Road Riot, toen het stadion van Luton helemaal werd verbouwd door doorgesnoven fans van Millwall. “Singing Sealed Knot Society, let’s see you try and do this one: Luton Town v Millwall, nineteen eighty-five”

Ondanks hun successen in de jaren tachtig, sloegen ze nooit een wedstrijd van Tranmere Rovers over. Zo speelt HMHB nooit op vrijdagavond als Tranmere thuis speelt en dat gebeurde vroeger nogal vaak, om te voorkomen dat ze gelijkertijd speelden met Liverpool of Everton. Bekend is dat ze zelfs een tv-optreden afzeiden, omdat Tranmere een thuispot had. Channel 4 bood zelfs aan om de mannen met de helikopter op te halen, maar zelfs dat weigerden ze. De vrijdagavonden op Prenton Park waren heilig voor ze en terecht. Ze schreven er ook het lied “Friday Night and The Gates are Low” over, met een vette knipoog naar ABBA’s “Dancing Queen”. Vaak krijgen de bandleden de vraag waarom ze niet voor een van de succesvollere buren zijn geworden, maar het antwoord is vrij simpel: “There’s a team for Birkenhead, so we’ll support them”.